Şatt’ül Arap’ta uzlaşı

Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Cevad Zarif ile Irak DışiÅŸleri Bakanı HoÅŸyar Zebari önce Tahran'da bir araya geldi, ardından basın toplantısı düzenledi. Åžatt'ül Arap ihtilafıyla ilgili olarak Zarif, “1975 Cezayir AnlaÅŸması’nın uygulanması konusunda anlaÅŸma saÄŸlandı. Uzmanlar tarafından uzun süreli bir çalışmanın ardından elde edilen nihai anlaÅŸma, imza aÅŸamasına gelmiÅŸtir” dedi.

Zarif, Ä°ran ile Irak arasında uzun yıllardır anlaÅŸmazlığa neden olan Fırat ve Dicle nehirlerinin denize dökülmeden önce birleÅŸtikleri yer olan ve Ä°ran’da Arvand Run ismiyle anılan bölgedeki sorunun çözüme kavuÅŸturulmasının bölgenin güvenliÄŸine olumlu katkı yapacağını söyledi.

AnlaÅŸmanın iki ülkenin kalkınmasına katkıda bulunacağını belirten Zarif anlaÅŸma metnini hazırlayan her iki ülke hukukçularına da teÅŸekkür etti.

‘AnlaÅŸma Tahran, Basra ya da HürremÅŸehr’de imzalanacak’

Irak DışiÅŸleri Bakanı HoÅŸyar Zebari ise iki ülkenin acılarla dolu karanlık tarihlerini geride bırakarak iÅŸbirliÄŸinde yeni bir sayfa açması gerektiÄŸini söyledi. Zebari, “Sınırlarımızı, teller ve duvarlar yerine iki ülke arasındaki iÅŸbirliÄŸi köprüleri oluÅŸturmalı” dedi.

Zebari Åžatt’ül Arab meselesinin ele alındığı görüÅŸmeler sonrasında anlaÅŸma metninin en yakın tarihte ya Tahran ya Basra ya da HürremÅŸehr’de imzalanacağı açıklamasında bulundu.

Irak’ta yaklaÅŸmakta olan seçimleri hatırlatan Zebari, “Tüm dostlarımızı Irak’ın siyasi ve güvenlik birliÄŸinin korunması, ülkede radikalizm ve teröre son vererek demokratik bir Irak’ın tesis edilmesi için birlikte olmaya çağırıyorum” dedi.

Türkiye'de doÄŸan Fırat ve Dicle nehirleri, Irak topraklarına girdikten sonra denize dökülmeden önce Åžatt'ül Arap denilen noktada birleÅŸiyor, bu noktadan itibaren bu adı alan nehir, Ä°ran ile Irak arasındaki sınır hattından da geçerek Basra Körfezi'ne dökülüyor. Irak’ın Basra, Ä°ran’ın ise Abadan ve HürremÅŸehr kentleri bu bölgede bulunuyor. Åžatt'ül Arap su yolunun toplam uzunluÄŸu 193 kilometre.

Åžatt’ül Arap su yolunun hangi kısmının hangi devlete ait olduÄŸu 1980 – 1988 yılları arasındaki Ä°ran – Irak savaşının ana sebepleri arasındaydı.

Ä°ki ülke arasında çıkan savaÅŸtan beÅŸ yıl önce imzalanan Cezayir AnlaÅŸması 6 Mart 1975 günü dönemin Irak lideri Saddam Hüseyin ile Ä°ran Åžahı Muhammed Rıza Pehlevi tarafından yayınlanan ortak bildiriyle ilan edilmiÅŸti.

Cezayir AnlaÅŸması ile Irak-Ä°ran sınırı, Åžatt'ül Arap su yolunun en derin noktasından geçecekti. Böylece su yolu paylaşılmış oldu. AnlaÅŸmanın imzalanmasından 39 yıl sonra iki ülke arasında yeniden uzlaÅŸma saÄŸlandı ve eski anlaÅŸma tekrar yürürlüÄŸe kondu.